Dikke Van Pale 2.026

   Zuigen

   Zeef

   Een doek dat gespannen werd op de zeef die op een melkkruik gespannen stond om de melk te zeven

   Zak  -  Onbeduidend werk verrichten:  "leeg zakke rechtzette"    

 Duizelig

   Afwateringsgeul

   Hak om de afwateringsgeultjes open te trekken

   Werktuig om de kanten van de afwateringsgeul af te snijden:  om zouwen aan te leggen en te onderhouden - afbeelding

   Openmaken van greppel in weiland

Zielig iemand   -  Eduard stond na de speeltijd beteuterd op de speelplaats, want hij had al zijn knikkers verloren met "t knikkeren:  "Warke stond noa de spiltèèd gelek ne zebedeus oppe spilplek, hè war al z"n skeute verlore mé boeneke skéite".  

  Beer, aal  -  Uitrijden van drijfmest :  "Zèèk voare"  

   Kar met beerton

   Grote kom met steel om beerput te ledigen  (zie "beerlepel") - afbeelding 

   Hoge pomp om beerton te vullen

   Beerput

   Beerton,  gesloten conisch vat met bovenkant een vultrechter, achterkant een verdeelkraan

   Zaaien

   Regina - Regina zei, "t is niet te vatten wat ik zie :  "Zéineke zé "t ès al wa ge zéin kunt ".   

 Zeveren, zeiken

   Verwaand persoon

   Gasmasker

   Zijn    ovt  ich war   vd  gewiest  -  Het is zover:  " "t ès van da ! "  

 Zichzelf - Een foto van zich laten maken bij een fotograaf. "Z"n ège lötte trekke."    

   Zeggen   ott   ich zéng gè zekt   hè zekt (zit)   wè zénge    ovt  ich zee   vd  gezeed  -  Wat zei hij ?:  "Wa zee "m ?"   ;  Hier en daar werd er gezegd dat ...  :
 "Hès en giens woord er gezeed da ...."    - Ik kwam haar voor het eerst tegen en zei iets en zij zei: "loop naar de pomp ! ":  "Ich kwamp hur vur den ieste kie"er tege en ich zee éit tege hur en zè zee boenk terachter:  gè hit hónnerd jó ! "

   Zeis

   Soort kaartspel spelen (met jok en onderjok)

   Zee  -  De rijken worden steeds rijker:  " "t Woater lúpt altèè nó de zie"e ".   

   Zeel,  dik sterk touw om oa. koeien mee te leiden, vast te binden of om iets op de kar te binden

   Zeep

Cavia   -      In het huis van Pietermenneke (Leo Peetermans) liepen de cavia"s over tafel:  "In "t höes va Pietermenneke léipe de zie"eratte euver töffel".    

   Zever,  onzin

   Zeveren - Zachtjes regenen  :  " "t zie"evert "      

   Zeveraar,  zagevent

Slabber    Slabbetje (zie ook Bavet)    - Wij zijn nette kindjes, we binden ons slabbetje voor en wassen ons mondje met het washandje:  "Wèè zèn proper manne ! Wè dóun e zie"everlepke oan en wassen ós munneke mé "t washenneke".    

   Sikkel,  rond gebogen mes om gras te snijden

   Vliegengaas,  horrengaas

 Zeven

  Gevoelens, zinnen (gezind)  -   Slecht geluimd zijn:  "króm zien hemme"  

  zinnens, zin  -  Wat ben je van plan :  "Wa zedder va zien ?"        ;  je moet altijd jouw zin hebben:  "Altè ur zienneke ..."    

   Laadmachine die zijdelings afkapte

   Oude oppervlaktemaat (ziel) 33a -  Bos tussen Oostham en Beverlo (23 ha):  "de 70 zille"    

   Draaitol met muziek

   Hoge dunk,  met een air van "hier ben ik"

   Verwaande kwast,  ijdel persoon  -  Nooit wil ik een verwaande kerel aan mijn zij:  "Noe"et of vazelève wil ich ne zjaarmaker an men zai."

  Gebreid jasje (< Fr. jacquet)

  jaloers

  Velg (< Fr. jante)

   Orkestje  -  Als het vroeger kermis was in "t dorp, dan speelde er in zowat elk café een orkestje, voor het plezier en om te dansen:  "As "t vrugger kerremes war in "t dörp, dan zat in omtrent éider café ne zjas te spele, vurre lol en vur te danse.       Op het erf zat een orkestje tussen allemaal tafeltjes en stoeltjes, dat zat allemaal vol mensen die aten en dronken en zongen,lachten, daar was een leven…geweldig: Oppe koer vanne bóu"erderai zat ne zjas, terond stonne töffelkes en stulkes, da zat en stond allemoal vol volk, do woord gète en gedronke, gelache en gezonge en geklapt. Allè, doa"e war è lève …!!!   ; Wanneer we jong waren hadden we thuis met de kinderen een orkestje met kookpotten en potdeksels. "Tóun we jónk ware haan we töes mé ós júng onnerie"en ne zjas mé kestrolle en potskèle."    

   Kopje  -  Een warme kop koffie doet deugd:  " "n werm zjat kaffie dóut góu ! "  

   Jozef

 Handzaag

   Confituur  ( <  gelei)

 Rijkswachter, gendarme,  (fig.) bazig persoon

   anjer  -  "t Was dan midzomer, de mannen kegelden in broek en hemd, hun gilet open, een anjer en "n sigaartje in "t borstzakje en een pint in de hand, ze hadden veel praats, "t was kermis:  " "t War hoe-chzomer, de mansléi ware an "t kegele in brók en húm, de zjelee opehange, een zjenóffel en ö segarke in "t bovetèske, pient inne hand en groe"et lewèèt, "t war kermes ! "     Uitgebloeide anjers lijken net op kruidnagels, in "t Frans girofle,vandaar waarschijnlijk de dialectbenaming " genoffel". "Ötgeblaide zjenóffels trekke zjúst op kröednagel, in "t Frans girofle, vandoa"e warskainlek de noam zjenóffel."   

   Snoepje,  gom,  -  soort drop "De ganse dag zat dat kind op snoepjes te zuigen, harde en zachte, en als "t etenstijd was, ja, dan had het geen honger:  "Den hielen dag zat die"e klenne te zabbere op zjiepkes, hette en malse, en as "t dan ètestèèd war, ja ...  dan ha "m giennen hónger !  "    

   Gymnastiek,  turnen

 Gom snoepje

 Textiel dat van kleur verandert als je het van de andere kant bekijkt

   Juist  -  Dat lijkt nergens op:  " "t es zjust een tang op ö verreke !"   ;  het lijkt geweldig, maar "t is maar schijn:  " "t es zjust den duvel mee ze mói"er ! "  

 Rechter  -  De rechter had hem huisverbod gegeven:  "De zjuus hat "m verbooi"e nog bè ze vrómmes euver den dölleper te kome."  

 Zaad

   Room van de melk

   De melk afromen

   Moedermelk

 Zadel

  Zoal

Zo   -  Door en door rot:  "zoe"e rot as kèès"  

   Zeug

   Putje,  laagte (zie " zónk ")

Zoveel    -  Hij had zoveel sterke drank gedronken, hij was straalbezopen:  "hè ha zoeveul korten drank in zenne kraag gegote, hè ha e ferm stuk in z"n kloe"ete"  

  Zondag

 Laagte in het landschap

   Zorgen

   Gek  -  Veel beloven en weinig geven doet de dwazen in vreugde leven:  "Veul belove en wainig gève, dówt ne zot in vreugde lève."  

 Gek

   Zaterdag

  Zuur, koud,vochtig en guur   -  Wat is het een koud en nat weer:  "Wadde zóu"er wèèr ! "  

   Zoomen

   Op zoek zijn

 Zoeken

   Zolder

   Zonde (in de betekenis van spijtig)  (zie:  "sun" )  

   Slungelachtig iemand  -  Een lange, magere persoon:  "Lange zwabber"  

   1.  Overmatig drinken  2.  Strompelen, zwalpen

  Lenig

   Zwaluw

   Gemotoriseerde politieagent,  zwaantje  -  De motoragenten stonden "s zaterdags in het dorp langs de weg met hun zware moto"s. Ze waren op zoek naar een pan spek met zwoerd en een paar eitjes erover, want ze hadden honger:  "De zwangkes stonte sötterdags in "t dörp lengst de stieweg mee hun zwoar tuffers, ze ware op zuk no "n pan spek mee zwoars en ö koppel èèr tereuver, want ze haan hónger."    

  Dichting (< Fr. joint)

 stappen alsof je eventwichtsstoornissen hebt, zwijmelen, niet rechtdoor kunnen gaan

   Duizelig

 Verzwering

 zwart  -  in onmin leven:  "  "t ès zwet "

   Zweet

   Slinger met een handvat dat als hefboom dienst doet, waarmee een ronddraaiende beweging kan gemaakt worden,  zwengel

 Zwaar  -   "t Is een zware last om te dragen:  " "t Es ö zwoar kröes ! "  

   Spekrand,  zwoerd  -  Het beste spek met de malste zwoerd komt van zelf vetgemeste varkens:  "Het beste spek mè de malste zwoars komt van zelf opgezatte verkes." 

   Zwemmen ( ovt  ich zwóm   vd.  gezwómme )