Dikke Van Pale 2.026

 Slordig, slecht, zonder orde. Dat huis was slecht en slordig gebouwd. "Da höes war va gienner hinne afgewerkt."    

   Voluit ,  zie ook :  "fagaar"-  Nogal vooruit gaan:  "vagaar goñ"    

   Helemaal niet, geen van allen

Reis.   -  We gingen vroeger op schoolreis naar De Panne, naar "t Melipark:  "we ginke vrugger mee "t skool op vajozzie mé de radiotrèèn no De Panne, no "t Melipark".  

   Rolluik

 Verkoudheid

 Opnieuw  -  Ze zijn weer aan "t werk:  "Ze zèn vanhèèr inne wiggel"    Ben je daar weer ? Vanwaar kom je en wat heb je nodig? "Zedder vanhèèr doa"e ? Va moe"e komde gè en wa hid "r vandóun?"    

 Wanneer

   Uit elkaar, stuk  -  Hij reed zijn bromfiets helemaal stuk:  "Hè ree zenne brommer frut vanie"en."  

   Van aan  -  Het heeft een jaar geduurd vooraleer we wisten hoe de vork in de steel zat:  " "t Hit e joar gedùi"erd ier da we wieste wat er vanoan war."    

    Vanonder  -  Er vanonder muizen:  "ter vanónner möeze"    

   Vanzelf, gemakkelijk  -  Het gaat makkelijk vooruit:  " "t gót vanzelves ! " 

   Varen(s)

 Vastenavondgek

 Vasthouden, flirten. Ze stonden in "t steegje te kussen. "Ze stonte in "t gengske vast te hoon."    

   Treinwagen voor personenvervoer

 Kinderwagen

 Van ver -  We zagen hen al van ver aankomen met hun oude woonwagens:   "We zage ze al vavères afkome mé hun oa kiekasse."  Ik zag ze van ver afkomen. "Ich zag ze vavères afkome."    

 Vooraan

 Vanzelf

Ooit.   -  Wel heb je ooit, van jou nu hier tegen te komen ...  jij woonde toch op de maan ?  :"Wel hedder vazzelève, óch héi tege te kome, gè woende toch al "n tèteke oppe moa"en è ?"  

 Vaars, jonge koe

   Kunstmeststof  -  Je moet je prei bemesten, anders zul je er nooit oogsten waar je je fiets kunt tegen zetten:  "Ge mot vedde an urre poor dóun aoners zulder vazlève gienne poor wienne moe"e da ge urre vloo kunt tege zette."    

 Vijf  -  We hebben zondag gewonnen met 5-0 :  "We hemme te zondag gewonne mé vèèf-bros".    

 5 centiem

    Slag,  oorveeg

    Scheet,  wind  (zie ook:  "poert")

   Boete van een vijfde van het dagloon

 Vijftien

 Vier

 Vier verschillende

 Vier verschillende

 Vierklauwens

 Volant, gefronste boord

 Klein stukje vel, vlies op bv. melk

 Tegenzin krijgen,  vd. verboeft, verboft    -  Hij had een hele kilo bloedworst gegeten, hij was oververzadigd en lag uitgeteld op de bank:  "Hè ha nen oalinge kilo pense biennegespild, hè war hillemoal verboeft, noa lag "m mé de poe"ete van "m af inne zètel".    

   teveel hebben van iets, beu zijn. Veertien dagen lang had ik mosselen geeten,ik was er helemaal van verboft,ik kon ze niet meer zien of ruiken. "Viettéin daag ha ich mossele gète, ich war ter hielegans va verbóft, ich kost gie mossele ne mie"e zéin of rikke."    

   Stutten

 Vernielen -  Hou op, je bent dat helemaal kapot aan "t maken en dat ander heb je ook al vernield:  "Hód op, ge zet da hielegans an "t verdistrewére en dat oaner hidder ooch al vermassekreerd."    

    Zich vergissen.  Ik had me vergist, ik had toch wel mijn pet in de koelkast gelegd zeker. "Ich ha mich verdoold, ich ha toch wel m"n klak inne frigo geleed zeker."    

   Zelfmoord plegen - "t Plat water was in aanbieding en ik kocht honderd pakken, aan de kassa vroegen ze me of ik me ging van kant maken. ""t Plat woater war in reklam en ich kocht honnerd pakke, anne kas vróuge ze mich of ich mich gónk verdóun."    

   Vergeten  -  Zet het uit je hoofd:  " Vergèt "t "  Ik was mijn geldbuidel helemaal vergeten. "Ich war menne portemennee rats vergète."    

 1. Vergiftigen 2. Vergiffenis geven

 Verhuizen

 Schroeien

   Verschroeien  vd  verhorst

 Verhuren

 Verhoren

   Podium -  Ik was op "n podium gaan staan om een grap te vertellen, maar niemand lachte:  " Ich war oppe verhuug goñ stön vur "n mop te vertelle, mèr néimand lachte."    

   Klaar -  ben je klaar ?  "zedde vèrig ?"   Maak je klaar riep m"n moeder, ik riep terug dat ik gereed was. "Makt óch vèrig réip os ma, en ich réip trug dat ich gerie"ed war."    

   Beschadigen, vernielen   vd  "verinneweerd"  (‹ ruïneren)

   Vakantie,  verlof

   Varken, zwijn  -  Het was een beer van een vent, maar hij had onhandelbare kinderen:  " Het war ne bèèr van ne vent, mer hè ha verkes va júng."  

   Varkensblaas,  in het tijdperk vóór plastics en rubber gebruikt als bal of ballon,  Zwarte Piet gebruikte ze in onze streek om de stoute kinderen een aframmeling toe te dienen -  Afbeelding

   Varkenshok,  zwijnenstal

Minderwaardige aardappel, geschikt als varkensvoer

   Varkensstaart

    Vork

    Verkering hebben, vrijen  -  Ze lagen te vrijen op de hooizolder:  "Ze lage innen tast te verkiere."      

 Verkouden

 Verkreuken

 Tijd verliezen , -verzuimen

   In kleine stukjes kapot doen - Hij had zijn speculaaskoek helemaal verkruimeld:  " Hè had zenne spekuloasiekoek hillegans vermözzeld"  

    1.  In stukjes breken  2.  (fig.)  Hard knuffelen

    Hardhandig knuffelen

    Zielig, onbenullig (zie ook: "vernebbele")

   Gerimpeld - Van altijd in de zon te zitten was haar gezicht verrimpeld als een verdroogde appel. "Van altèèd inne zón te ziette war hur geziecht verrumpseld gelek ne versabbelde appel."    

 Verrimpelen, verdrogen

 Schrikken

 Verprutsen. Ze stonden met hun drie"en achter de frituur hun tijd te verprutsen. "Ze stonte gedraai"e achter "t frietkot hunnen tèèd te verskète."    

    Verslensen -  Als je de bloemen geen water geeft dan verslensen ze:  "As gè de blomme gie woater gèft dan verslakkere ze."    

    Verstikken. Nooit een plastic zak over iemands hoofd trekken en dichtbinden, want dan verstikt hij. "Noe"et ne plestieke zak euver éimand zenne kop trekke en toebienne, want dan versmacht "m."    

 Verkouden

 Verschroeien

Verschuilen, wegstoppen ,  vd.  "verstoke"    -  Dat koppeltje merels had zijn nest heel goed verstopt:  "da mè"elekoppel ha zenne nest hie"el loe"es verstoke".  

   Begrijpen  -  Marie gaat altijd heel vroeg slapen, maar klaagt dan dat ze de halve nacht wakker ligt: "Marie die got altèèd mé de hienne mee op stok, mer verstöt néi da se half nacht al nó de plafon lit te kieke."    

    De kluts kwijt - Toen de dokter tegen haar zei dat ze in verwachting was , was ze helmaal de kluts kwijt: "Toun den doktoe"er tegen hur zé da ze ne klenne gonk krège war ze hielegans versutseld."     

    Zich ergens te lang ophouden

 Niet goed wijs, gek, verwaaid

   ;1. vers 2. juist

    Hiel   mv.  "vèsseme".Mijn sok heeft een gat op de hiel,in de school lachten de kinderen daarmee, ze zegden dat de aardappelen aan "t uitkomen waren."M"n zok hit e kot oppe vessem in"t skool lachte de jung domee, ze zeen dat m"n petette ant ötkome ware."     Hij kloeg van pijn in zijn hiel, hij had jicht. "Hè permetteerde vanne pain in zenne vessem, hè ha "t pútteke."    Iemand op de hielen zitten. "Éimand achter zen vesseme ziette."    

     Helemaal niets  -  Ik geloof er niets van :  "Ich gelú"ef ter gien vets van !"   ;  Daar heb ik helemaal niets van begrepen:   "Doa"e hèm ich gien vets van verstön !"

   Vogeltje - De fotograaf zei: "Zeg eens confituur en kijk tegelijkertijd naar het vogeltje" :  De petrettentrekker zéé:" Zekt es zjelèè en kiekt in persant no "t veugelke".   

    Veel  -  Dat is duur voor zo"n minderwaardig spul:  " "t es veul geld vur die"e nest ! "  

    Voorsteken,  zijn beurt niet afwachten

   Voorhoofd. Ze was tegen de glazen deur gelopen en ze had een dikke bult op haar voorhoofd. "Ze war tege de gloaze deur geloe"epe en ze ha nen diekke nol op "r veurhú"ed."    

    Voorjaar

   Voorkant - "t Was voorjaar en aan de voorkant van het huis stonden meiklokjes. ""t War veurjoar en anne veurkant van "t höes stonte mèèklökskes."    

   Voorkind, Een kind geboren voor het huwelijk

   Voor de rechter verschijnen (zie ook: "veurtrekke")

   Bevoordelen,  voor de rechter dagen  -  Hij heeft een agent tegen zijn benen geplast, ze hebben hem voor de rechtbank gedaagd, op 1 april moet hij voorkomen:  "Hè hit ne pelies tegen z"n bie"ene gepiest , ze hemmen "m veurgetrokke, den ieste april mot "m veurkome."    

 Naamkaartje

 Zeemlap

   Vishengel

Griptang -      Hilaire Vandenstock kon een zeldzame foto nemen van een moeder griptang die haar jongen aan "t voederen was:  "Hilaire Vandenstock kon ne roare foto pakke van een mói"er viesgriep die hur jóng an "t vói"ere war".  afbeelding    

 Veertien

 Branden zonder vlam bv houtskool branden

   Veearts

 Vlechttwijgen

 Vlammetje  

   Dorsvlegel

 met de vleugel (vlegel) dorsen,  de vleugels van kippen bijknippen zodat ze niet meer kunnen vliegen  -  Met 4 man gingen ze met de dorsvlegel dorsen op de lemen schuurvloer:  "Mé véi"er man ginke ze vleugele op den nere."   

   Vlees  -  Vlees met vetaders :  "durrége vlie"es"    

   Fiets  (zie:  "vullo")  -  Mijn fiets was stuk en daardoor ben ik niet op tijd:  "Menne vlo war kapot en dommé zen ich te loat ..."      

   Bussels knuppels en rijshout om steenval te beletten

   1.  Visgraatje  2.  Voorloper van de musketon,  sluitpin - Hij had een bakharing gegeten en plots stak er een graat in z"n keel: "Hè ha ne bóksherring gète en iniens stak er "n vlum in z"n stroot."  

 Vaak,  slaap

   1.  Vlag,  hemdslip   2.  Knieholte (vouw van het been)   -  Ik heb pijn in mijn knieholte:  "Ich hem pain in "t voan van mè bie"en."

    1.  Uitrijden  " zèèk  voare"    2. moeten wennen  " "t sal zé gat voare !" &  3. aan de hand hebben, overkomen  "ich zèn doa"e oarig gevoare"     Ik heb altijd met een geschakelde auto gereden, nu heb ik een automaat, "t zal wennen zijn. "Ich hem altèè mee nen oto mé vetesse gereen, noa hem ich nen otemetiek, "t zal voare."    Die nieuwe situatie zal nogal een verandering geven in hun leven. "As die doa bove oppe Klietsberg gón woenne, da zal hun gat nogal voare."    

   Doek (stofdoek) ,  mv.  ook ruzie, menstruatie  -  Ze had haar maandstonden en ze had ook ruzie:  "Ze ha hur vodde en doa"e waren ooch vodde te hurrest"    

 Maandstonden

    Voddenkoopman

   Waardeloos, onkundig iemand

    Vrouwelijk konijn

  Galerij, zijgang naar pijler 

    1.  Harde slag  2.  Vonk

    Als je voor het paard staat rechts

   Weg (maak dat je wegkomt) - Ze hadden iets mispeuterd en daarom waren ze direct weg:  "Ze haan éit ötgesteke en dövver ware ze drek voert."    

    Verder

 Verdergaan

    Staande wip bij schuttersgilde

    Onbewerkte landbouwgrond

   voedzaam zijn, vult de maag

    Voeder voor dieren

    Voederen

 Groenvoer

 Droogvoer (industrieel)

    Handelsreiziger

   Volk,  ook :  familie in de zegswijze: "Hij is familie":  "hè ès van "t vollek"    

   Bilnaad,  reet

    Vers

  Bandschort met borststuk

   Voet  -  Eigenzinnig optreden, al te drastisch handelen:  "D"r mee z"n vöel vóute doorgón."  ;  in de weg lopen:  "Onnere vóute loe"epe"   .Grote sier maken. "Op groe"ete vóut lève."    Zich niet goed voelen. "Onnere vóut zen."     Maak dat je weg bent. "Makt dadder ónnere vóut öt zet."    Het is opgelost. ""t Ès onnere vóut öt."    Een na een plukte "t kleutertje alle bloemetjes af. "Vurre vóut plók "t menneke alle blummekes af."    Om de haverklap stonden ze in het atelier voor een prul. "Alle vèèf vóut stonte ze in "t werkhöes vur "n prul."   

    Vrijdag

    Wrijven, niet stil zitten,  tegen iemand aanschurken

 Vorst, vrieskoude (syn. "vréis") - Het is nog te vroeg om te ploegen, de grond is nog te diep bevroren: "Vùr te akkere zit de vreur (de vréis) nog te déip inne grond"

    Pullover, trui

   wrijven - Ze mag dankbaar zijn dat ze zo"n goede man heeft als hij:  "Die mag in hur pollekes vrève dat ze zoe"e ne gói"e vent hit gelek hè."  

  Wreed, geweldig, bitter (zie ook:  "grellig")  -  Dictus had een vreselijk ongeval met een kolenwagen:  "Diektus ha ö vrié"ed aksident mee ne berleng." Dat heeft een bittere nasmaak:  "Da hèt ne vrié"e noasmoak "    

    Vrouwen

 Vrouwenkleren

    Vrouw,  mv.  "vröllie"  -  Zijn vrouw had bij gebrek aan tijd maar een heel magere soep, met weinig groente, gekookt :  "Zè vrómmes had gienen tèèd en had dan mèr
öllef ùire sóp gekookt."  

    Wrong,  draai  -  Hij had hevige buikpijn:  "Hè ha ne vrónk inne derme."   

    Vroeg

    Hard zijn best doen,  wroeten

    Lelijk gezicht,  mond