Dikke Van Pale 2.026

 Suiker

 Diabetes

 Sacristie

 Salueren, groeten

   Oorvijg

   Alles samen. Bij het verhuizen laadden we ons hebben en houden op de hoogkar en 2 kruiwagens. "Tóun we verhöesde loaide we ozze hiele santebetiek oppe hoe-chkèèr en twie"e krawagels."     Toen we de eerste keer verhuisden, kregen we ons heel hebben en houden op de grote kar en twee kruiwagens. "Tóun wè den ieste kier verhaizde, krege we hiel ozze santebetiek op ie"en hoegkèèr en twie"e krawagels."    

 Een oude vent:  "ne sasa" Het is echt een oude vent, "t wordt tijd dat ze hem naar "t bejaardenhuis brengen. ""t Ès echt nen oa sesa, "t wèèrt tèèd da z"em nó "t pekeshuis dóun."    

 Savooikool

   Saus

   Zeg,  zie   -  Ziedaar:  "doa"e sè "  

   Dadelijk, meteen ( ‹ Lat. subito)  -  We komen dadelijk, tot zo !  Ik kom af  :  "Wè kome sebéit, tot bediemme, arrè to sèwwes!  Ich koom drek !"  

 Safraan  -  Ze kent er totaal niets van:  "Ze kent "r zoeveul van as een kói va sefroa"en"  

   Tegenwoordig, nu  -  Vandaag de dag lopen er veel mensen rond met een zonaamd te korte broek aan, de zoom tot aan de enkels:  "Segeworig loe"epe ter veul euver stroa"et mé woater in hunne keller."

   Zeuren

   Zeurkous

 Knorrepot, zeurkous

 Centraal punt - Flauw vallen:  "va zenne senter goñ".

  Flauw vallen, bewusteloos worden - " va zenne center valle" , zie ook: "klot"

   Weifelen, dralen

 Jozef

 Preek, sermoen

 weg met erfdienstbaarheid (< servitude weg)

 Sijs

 In onmacht vallen

 Zestig. Ik ben vorig jaar 60 geworden, ik heb een nieuw tiental in mijn leeftijd gekregen. "Ich zen ter vlee joar sestig gewore, ich hem een néif veurdeur gekrege."    

 Zeventig

   Zo dadelijk,  seffens

 Sufferd,  goedgelovig onnozel iemand (< Zebedeus)

 Melken (klanknabootsing, kindertaal) fig. niet opschieten

   Zijspan, side car. Henri de groentenhandelaar had een moto met zijspan. "Rik de legummemersjang ha ne tuffer mee "n sietkèèr."     Een moto met zijspan. "Nen tuffer mee ’n sietkèèr."    

    Stuk pruimtabak

 1. Smakken van de pijn 2. Pruimtabak kauwen

 puntje van een geitensik ? - niets waard : "gien sikkepit waard"  ;    hij begrijpt er niets van: "hè snapter gien sikkepit van"  Hij had er niets van verstaan. "Hè had"r gien sikkepit va verstön."    

    Werd vroeger gebruikt om water te putten,  bestond uit een boom die scharnierend werd opgesteld

   Silicose,  beroepsziekte ontstaan door inademing van steen- en kolenstof (zie ook "stoflong")  info

 In de was zetten (auto)

   Sinds  -  Dat is nog maar sinds Nieuwjaar dat je er niet meer kunt passeren:  " Da"s nog mer sind Néivejoa"er da ge doa"e ne mie"e door kunt."    -  Die weg is al afgesloten sinds Nieuwjaar:  "die"e stiewig es al afgeslote sind néivejoar".  

 Bioscoop

   Sinterklaas

   St.-Barbara, patroonheilige van de mijnwerkers,  ook: dag waarop deze heilige gevierd wordt.

   Rode Aalbes

   Sering

 Slenteren  (zie ook:  "taffele" )

 Handtas  -  "t Is in orde ! :  " "t ès inne sjakosj"  

    Sjaal.Ik had van grootmoe een gebreide sjerp gekregen. "Ich ha va gruttemóu ne gestrókke sjal gekrege."    

   Lasapparaat

 Deur-, ventersomlijsting

 Bedrieger

 Wegmoffelen, meepakken

 Geluk

 Gelukzak

 Verwisselen

 Paneermeel (< chapelure)

   Plaats waar de koolmijn zich bevindt (charbonnage)  afbeelding

    Kinderwagen

 Een lading (< Fr. charge)

 Uitlaat

    Kousenband

 Ventiel

 Wandelwagentje voor kinderen in te plaatsen

   1.  Stuk pruimtabak  (zie:  "sik") om op te kauwen  2.  Kauwgom

   Kauwen op kauwgom of pruimtabak

 Sjirpen, protesteren

 Mopperen, vitten

   Aanmodderen

   Klungelaar,  zie ook:  "klosser"

   Klager

   Karel,  Charles

 Kletsen en zeveren

 Roomsoes,  liefje  -  Mijn schatje brengt mij elke week soesjes mee van bakkerij Guedens:  "Mè sjoeke bringt miche elke wèèk sjoekes mee vanne Guud."    

 Wippen - Mijn twee broers zaten met hun twee op het zadel van vaders moto te wippen. "Mèn twie"e brùi"ers zate getwie"ene oppe zoal van ozze poa zennen tuffer te sjoepe."    

 Citroën 2 pk-tje (ook "geitje": ""gèèt" )

 Chocolade

 Chocoladen. Boerderij in Meelberg waar restafval van de chocoladefabriek gestort werd. "De sjokolatte wiening."    

 Ham, stuk gedroogd dijbeen (vgl. Dts. "Schinken)

 Vereniging (< Fr. societé)

   Voetballen - Ik dacht na de middag te gaan voetballen, maar onze pa zei dat dat niet zou doorgaan. "Ich mende "s achtersnóuns goñ te sjotte, mer ozze poa zee da datte gien verf ging pakke."   

 Schommelen

   Schaatsen ,  ook:  "skabberdaine rai"e"

   Onverzorgd persoon, Versleten kleren. Bij de kraag vatten:  "bè zenne skabbernak pakke"  Ik greep hem bij zijn nekvel en gaf hem billenkoek. "Ich skèèrde "m bè zenne skabbernak en méik zen billen es góu werm."    Kort nadat hij die tas gestolen had, had men hem bij het nekvel gevat. "Kort nó dat "m die kabas gepikt ha, hemme ze hum bij zenne skabbernak kunne pakke."    

   De kokervormige toegang van een pijn (zie ook: "put", "beur") 

   Delven van de schacht

   Schachttoren met 4 schachtwielen voor bediening van 4 liftkooien door 2 ophaalmachines,  afbeelding

   Schuif

 Glijbaan, schuifaf

 Schuifladder

 Schuimspaan  -  Hij zei dat ze "n dik achterwerk had en ze sloeg hem met het schuimspaan op z"n hoofd, "t schuim van de soep lekte langs z"n oren af : "Hè zee da ze "n diek gat ha, en ze slóug "m boenk mi "t skaimspoa"en op zenne bölle, "t skaim vanne sop leekde langs z"n oere af."  

   Schijnen

 Ontschorsen

   Op slinkse wijze goederen vergaren,  meenemen (op een manier die net niet stelen is)

 Ongemerkt verdwenen, ervandoor

   Afschampen

   Beschadigen  (vd. :  geskandelezeerd    )

   Schandaal

   Kast

   Heiligenmedaillon, schapulier

   Skarminkel. Lelijk vrouw :  "Lillek skarminkel ! "    

 Armoedig, haveloos, schurftig, sjofel

 Scheidingslijn tussen percelen

   Deksel van pot of pan -  Het deksel was van de kookpot gevallen:  "Het skèèl war vanne kastrol gevalle."      Toen we jong waren speelden we orkest met potten en deksels. "Tóun we nog júng ware haan we "n erkest mee kestrolle en potskèle."    

 Schaar, schram

   Scheergerief  -  Onder de spiegel hing "n rekje waar zijn scheergerief en zeep op lag:  "Onner de spiegel honk "n etazjerke moe"e zè skèèrgeréif en zie"ep op lag."  

   Steen die gebruikt wordt om grens (perceel, grondgebied) aan te geven

 Bange vrouw, meisje. Een ijdele dame. "Een skèètkont, een skèètmadam."    

 Diarree

   Scheidingsgeul tussen 2 percelen

   Schietkraam  -  Alles wat je in de schietkraam afschoot, was niet van veel waarde:  "Alles wadder afskoot oppe skéitbrak, war néi veul va petiek ! "   

   1.  Katapult  2.  Klein visje (kwam uit het kanaal)

   Schietmeester, persoon die springstoffen tot ontploffing brengt

 Cimbalen

   Zolder boven koestal

 Schillen

 Schelm

 Schemering. Niet meer helder kunnen zien. "Skemer vurre oe-ge hemme."    

   Scheren, Vastpakken - Nu zit ik in de problemen. Noa zen ich geskore.    "Wéi geskore wèèrt mót stilziette."Hij heeft me bedrogen."He hit mich geskore."    Voor het scheren moet je je baard eerst inzepen. "Vur "t skère modder urre board te gói inzie"epe."   Als je onder vuur genomen wordt, kun je je beter rustig houden."Wéi geskore wèèrt mót stilziette."    Hij greep haar met haar paardestaart vast. "Hè skèèrde hur bè hurre pèrestet vast."    Ik greep haar vast met haar arm. "Ich skèèrde hur vast mé hurren erm."    

   Scharenslijper

   Mes om een schoof stro door te snijden

   Blok met 2 schuine opkanten om het stro in te leggen en te snijden

 Scharnier  -   vk. "skernirke"

 Slijpen

   Vierkante eg met ijzeren tanden naar voren

 Schijten ; vd "geskete",   Het is nogal wat. ""t Es wa geskete."     Het is weer wat. ""t Es wier éit geskete."    Hij heeft onder mijn duiven geschoten. "Die"e hit in men roape geskete."    Je bent niet min. "Ge zet mich ooch éit geskete."    Loop naar de maan. "Sket poete."    Het is weer wat.""t Es wier éit geskete."    

 Diarree  -  Hij had buikloop:  "Hè skeet gelak ne règer"     Die is van een heel kale reis thuisgekomen. "Die"en es ter hennig beskete ötgekome."    

   1.  Knikker  2.  Schot   3.  Twijg  4.  Geutje -  Zouden ze je hier ook leren knikkeren ?  :  "Zoon ze óch héi ooch liere skeutskéite ?"    

 1.Een schot 2. Twijg

   Verzot -  niet erg zot zijn van iets, geneigd zijn om iets te doen:  "néi skeutig zèn".  Hij houdt niet van het korenbinden maar wel van kersen plukken. "Korebienne, dó war "m néi hèt skeutig op , mer kie"ezeplukke da dé "m gère."    "Hij is er niet happig op. ""Hè es ter néi skeutig op."    

   knikkeren,  termen:      " hoegpuut "  =    alles toegelaten !                  

 Scheidingslijn, perceelgrens

 Schuin, scheef

   Jatten,  op slinkse wijze in het bezit komen van iets

   Schip

   Kabel van 100 m lang tussen "cortouche" en schietstoel

 Bladerdeeg

   Schelen   -  Wat is er aan de hand:  "Wad" ès er ?  Wa skilt er ? "   ;   Wij schelen twee jaar :  "Wè skille twie"e joar."    

   Schilderen - Eindeloos wachten. "Stön te skillere."    

 Schaduw, schade

 Lei  -  Leibedekking:  " skoalie"e "

   Buitenzijde van rondhout, waarvan in het midden een plank is uitgezaagd, schaliehout

   Schande. Iets te schande maken. "Éit te skoan make."    

   Schaap

   Scheermes - Jef schoor zich altijd met "t scheermes, met de rechterhand rechts en met de linker links. "Jef skoor "m altè mé de skoars, mé z"n rechse hand rechs en mé z"n slingse hand slings."    ;  Mijn schaatsen zijn zo scherp als een scheermes:  "Mèn skabberdaine zèn zoe skerp as een skoars".    

   Schoof  -  Schoven dichterbij gooien:  " skoe"eve bèèskéite "  

   Mooi -  Hij heeft een mooi werkje gekregen:  "Die"en hit ö skoe"e werkske gekrege ! "   Ik kwam daar een meisje tegen, mooi van ver, maar toen ik bij haar kwam was ze ver van mooi. "Ich kwamp doa"e e maske tege, skoe"en va wèèt, mer tóun ich terbèè kwamp war ze wèèt va skoe"en."    Het is mooi weer en er lopen mooie vrouwen door "t dorp. ""t Es skoe wèèr en do loe"epe skoe"en vröllie dur "t dörp."    

 Schoonbroer

 Schooier

   Schuin, Schuins

   Schoot

 Etenstijd

      Stoffen broodzak (gemaakt van linnen)