Dikke Van Pale 2.026

   Laadt kolen van transportband over in mijnwagen,  zie:  'tramoei'

   Flauwerik,  lafaard

 Tuinboon

   Geheel van bewerkte gronden, ook:  het werk dat dit met zich meebrengt -  Hij had een groot boerenbedrijf van wel 100 hectare land, een pak werk:  " Hè had "n dóuning van wöl hónnerd hektoar land, "n hie"el labeur".    

   Het land bewerken

 Bouwland

   Lachen - dat is niet gelachen, dat is niet niks: "da"s néi gelache."     Een kelder van 100m³ op één week uitgraven met de had dat is niet gelachen, dat is arbeid. "Ne keller va 100 kuup op "n wèèk ötgrave mee de hand da"s gie lache, da"s errebèt."    

 Zwoel, drukkend - benauwd en vochtig weer

   1. bn.  Lui    2. zn.  Lei om op de schrijven (met griffel)  -  Hij is echt heel lui:  "Hè ès nog te lai vur éimand te höllepe die"e niks an "t dóun ès."     Hij is lui. "Lai zwie"et es rap gerie"ed."   

   Luiden (van klokken)  -  het eerste luiden van de mis: "" "t half ùi"er lait "  Zo lang als je klokken hoort luiden ben je nog bij de levenden. "Zoe lank as da ge klokke nog huurt laie zedder nog bè de gói."   Ik zal ze boven eens gaan wakker maken. "Ich zal bove es gon lai"e!"    

   Luiheid. Toen de vrouwen de dorsvloer keerden, lagen de mannen van pure luiheid in het gras onder de appelboom. "Tóun de vröllie de nére an "t kiere ware, lage de mansléi va pure lai"erdai in "t groas ónner den appelboe"em."    

 Luierik

   stad Luik

 Vlaszaad, lijnzaad

   Drukknopen, om zonder naaien in te zetten (knopen voor luie vrouwen)

   Dozen- of pakjessoep (soep door luie vrouwen gemaakt)

 Kletskous

   Tijd verbabbelen (vooral door vrouwen)

   Klagen

   Lampmagazijnier

   Lampenzaal

   Overdadig alcohol drinken

   1.  Iemand die veel te goed is (goeie lamzak)   2.  Luiaard

 Uiteindelijk, als puntje bij paaltje komt  -  Uiteindelijk zijn ze uit noodzaak dan toch maar getrouwd:  " Te langelèste zèn ze dan va miserie toch mèr getrawd".   

   Al lang niet meer:   " al langes ne mie"e "    

  Langzaam

   Lang  -  In avondkledij:  "in "t lank"    

   Draagbare petroleumlamp

   Iemand iets aandoen  -  Nooit gedacht dat hij me dat zou aandoen:  "Noe"et gedoecht dat "m micht da zo lappe !"  

   Iemand die altijd voor overlast zorgt

   1.  Kolenwasserij   2.  Badzaal

 Lawaai. Kouwe drukte. "Wadde lawèèt vur zoe"en pruts."    

   Traag en morsend drinken

   Lende,  taille

  Iemands overlijden aanzeggen

   Leiden,  aan het lijntje houden

   Jongen die als taak had in de kolenzeverij de stenen uit te rapen die op de band voorbij kwamen

   Bretellen

   Onderhemd

   Groente

   Groentekar (voor verkoop van groenten)

   Groentenmarkt

 Liedje

   Lekken, pissen

   Geit. Tussen pot en pint was er afgesproken wie het eerste trouwde kreeg "n schaap cadeau van de anderen. "Tusse pot en pient war "t er gezeed, die"e tieste trawde kreeg ne lemme van d"oaner kadoo."    

   Lam

 Lampje (vk. van "lamp")

   Helena

   Langer worden -  De dagen worden langer :  "De dage lenge"    De dagen beginnen te lengen maar het wordt kouder. "De dage lenge ma strenge."    Sinds Kerstmis duren de dagen al een uur langer. "Sind Kesmis zen de daag al "n ùi"er gelengd."    

   1.  Elastiek   2.  Snelbinder. Met een Y-vormige stok uit de haag, twee sterke elastieken en "n ledertje maakten we ons een katapult. "Mé "n gaffel öt de haag, twie"e straffe lèpers en e lèrke, do méike we os è skéiterke van."   

   1.  Washandje  (zie: " henneke ")  2.  Projectieldrager voor katapult (zie:  skéiterke)    3.  stukje opgenaaid stof

   Opgroeiende jongen, snotneus :  "jónge lepper"  (‹ kalf dat nog aan de uier zuigt,  zie:  " lebbere" )    

   Lederen

   Laatst  -  de laatste:  "de leste "

   Scholastica

 Lastig, moeilijk. Ze hadden de veldrit zwaar gemaakt. "Ze haan oppe veldcross ter nogal ne lestige tóu"er va gemakt."    

   Kettingschakel

   Ronde balk die bovenop de hooikar gelegd werd

 Scherp kijken, toezien

   Sinterklaassnoepje:  koekjes (biscuits) in de vorm van de letters van het alfabet,  zie ook:  niknakskes  -  Afbeelding

   Leuning  -  Iemand te grazen nemen (bv. kaartspel):  "éimand een leun lötte lekke"    

   Afgeroomde melk

   Leuvense kachel

 Drukte, vrolijkheid, lawaai     Favoriete bezigheid:  "da"s zè lank lève"

   Linnen

   Zonder verdoving,  levend

   Louis

 Louis van Polycarpus 

   Leed  -  De laatste problemen:  "het leste lie"ed "   Daar hebben ze hun laatste probleem nog niet mee gehad. "Doa"e hemme ze hun leste lie"ed nog néi mé gezéin."    

   Leeuw

   Leeuwerik, zie ook Liewerk. Hoog boven "t korenveld hing een leeuwerik te fladderen e te klarrewieten, mooi om te zien en te horen, "t was zomer. "Hoe-g bove "t koreveld honk ne lie"everik te fladdere en te klarrewietere, skoe"en vur te zéin en te hure, "t war zomer."    

   Uit vrije wil  :  "öt liebere wil"   (‹ Fr. "libre")   

   Waarschijnlijk. Ze is waarschijnlijk de verkeerde straat ingedraaid en zo waarschijnlijk recht het kanaal ingereden. "Ze es liechtelek de verkierde stroa"et ingedrèèd en zoe"e liechtelek recht de knoal ingereen."   

   Laag

   Lage,  natte weilanden

   Geul laag in het weiland om water af te voeren naar gracht of beek

   Rosalie

   Ladder

   Hijs- of sleepwerktuig

Leren, studeren

 Lus,

 Litteken

   Leeuwerik ,  zie ook:  "lie"everik"

   Lelijk

   Adeline

   Liggen  -   Je hebt me liggen:  "Ge hèt mich linge !" Je bent zo vroeg op? "Gè hit zeker nat gelege?"    

 Lusje om bv. jas op te hangen, stukje band of stof

   Laden

   Laat  -  Het is al redelijk laat:    " "t ès  broa  loat "    Hij had de gewoonte altijd te laat te komen. "Hè had ’t an ’m van altèd te loat te kome."    

 Goedzak, brave rustige man

 Ruim, wijd

   Douche

   Mijnlocomotief ondergronds aangedreven met diesel

   Iets slecht en oud (zie ook:  kerrel), bv. een versleten kledingstuk

   Liefdesverdriet

   Lopen   (ott:  ich loe"ep,  gè lúpt,  hè lúpt   ovt:  ich léip   vd:  geloe"epe ) Ze is verliefd op de zoon van de groentenhandelaar. "Zè lúpt mè die"e vanne legummemersjang."     Loop naar de pomp, ga weg:  " lúpt al oan ! "  

   1. Kind dat pas begint te lopen  2.  Looprekje voor kinderen

 Loos

 Lucht, licht  -  Hij schoot - trapte - sloeg ernaast :  "Hè skoot - stampte - slóug ö kót inne loecht"    ;   heel bewolkte of heel heldere lucht:  "grellige loecht" Hij nam zijn aanloop en trapte er grandioos langs! "Hè péik zennen oanloe"ep en stampde ter boenk langs, ö kot inne loecht!"    

 Luis

   Slechte luim. Ze is al van deze morgen nukkig en slechtgezind. "Ze hit al van temörrege hur loete."     Ze was gisteren onhandelbaar, geen huis met te houden. "Do war giestere mee heur niks oan te vange, ze ha heur loete wier."    

   Kerkdienst op zondagnamiddag

   Dennenhout met 1 platte zijde

   Schaduw

   Oerdom,  voor niets bekwaam :   "Te lómp vur te höllepe dónnere"  

 Lauw

   Slungel,  onbeholpen persoon

   1.  Afladen  2. Loslaten  -  Ze wil niets verklappen, ze geeft niets prijs :  "Ze wilt niks losse"    

   Luisteren

   Onbevrucht bebroed -  een onbevrucht bebroed ei:  " e lót èè"    

   Zuigen

   Onnozel, infantiel iemand  

   Laten  (ovt   ich léit    vd  gelötte)  -  Hij liet een windje:  "Hè léit "er iene vliege"     ; zich niet laten doen:  "de kèès néi van zenne boterham lötte ète."   Laat iets weten hè! "Löt éit weten è!"    

Luimig -   -  Het weer staat te luimen, is wisselvallig:  " "t ès lóu"er wèèr".   

 Kostganger

 Varkentje van 8-12 weken oud

 Loops

 Luchter, Lichtkroon

   Flauwe vrouw, meisje  :  "ge zet een flo lut,  trut ! "