Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog had Trees al volwassen kinderen. Ze woonde in een boerderij op de Venusberg, het huis staat er nog. Haar zoon Fons (Vanlommel) werd in de loop van de oorlog opgeroepen om te gaan werken in Duitsland. Duizenden Belgen moesten gaan werken in Duitse wapenfabrieken, omdat er in Duitsland zelf te weinig werkvolk was. Twee jaar lang had het naziregime arbeiders gelokt om vrijwillig in Duitsland te komen werken maar ondanks de grote voordelen, was de interesse zeer laag. Uiteindelijk werden in elk dorp een aantal mensen gewoon opgeroepen. Wie zich niet meldde, werd opgepakt en naar Duitsland gestuurd. Vanaf dat ogenblik doken tientallen jongemannen onder, ondanks het gevaar. Meestal bleven ze ergens in de buurt van hun woning, want ze moesten toch aan eten zien te geraken…Ook Fons was ondergedoken. Meestal sliep hij in een Klitskesbos, een bos met veel struikgewas op de grens met Schaffen, tegenover het vroegere ‘Panorama’. Tegen het einde van de oorlog sloot hij zich aan bij het Verzet. Begin september 1944 waren de Duitsers de oorlog aan het verliezen: ze hadden al grote gebieden moeten prijsgeven en ze trokken zich terug naar het Oosten, met de bedoeling zich te herorganiseren achter het Albertkanaal.Vanuit het Klitskesbos zagen Fons en een drietal kameraden de Duitsers wegtrekken over de grote baan, in de richting van Beringen. De geallieerden waren al in Leuven! Een van hen schoot in zijn enthousiasme de Duitsers achterna… een grote stommiteit. De Duitsers keerden zich om en er ontstond een kort vuurgevecht. De vier onderduikers waren niet opgewassen tegen de getrainde soldaten en vluchtten weg over de Venusberg.Trees Rubens had de schoten gehoord… ze wist dat Fons een geweer verborgen had op de zolder, dat was gevaarlijk… Ze nam het mee naar buiten en verstopte het in een stromantel op het veld vlakbij het huis. Hadden de Duitsers haar gezien, of had ze het geweer zo onhandig weggemoffeld? De Duitsers vonden het geweer en vroegen van wie dit wel was. Trees wilde haar zoon niet verraden en zweeg. Daarom namen de soldaten haar mee als gevangene… ze kwam terecht in een van de vele werkkampen in Duitsland. Niemand hoorde nog van haar.In juni 1945 verspreidde zich in Paal een nieuws als een strooien vuurke: Trees van Knaepen (de bijnaam van de familie Rubens) is terug… de jongste zoon Jef sprong op zijn fiets en reed haar tegemoet. Ze was mager geworden, toch zo mager… Ze was niet meer te herkennen, de kleren waren veel te groot, hingen los over haar lijf, maar: ze leefde nog. Later vertelde ze altijd maar over een Zug. Dat bleek de trein te zijn, waarmee ze van Buchenwald naar een ander kamp gevoerd was…
Voor haar terugkeer werd een groot feest georganiseerd. Gans de familie was uitgenodigd en voor de gelegenheid werd een foto gemaakt. Zie Trees daar zitten, in het midden: ze is klein en in zichzelf gekeerd, omringd door haar broers, kinderen, neven en nichten… haar ganse familie, 64 personen in totaal.Josée Rubens was er bij als 12-jarige en ze herinnert zich nog hoe plezant het die dag was. Ze kent nog goed het feestmenu: op de tafels stonden grote schotels vol met boterhammen, mooi versierd met op elke schotel een witte roos en wat groen. De kinderen mochten… hun buik vol eten! Jules Ribus van de Heide speelde muziek op zijn accordeon en op de koer van het huis werd wat afgedanst, de ganse namiddag lang!Later ging Josée haar tante nog regelmatig bezoeken: ze woonde alleen en ze had graag dat er kinderen op bezoek kwamen. Speciaal voor hen bakte ze de beste vlaai die Josée ooit gegeten heeft: crème-vlaai met geklopt eiwit er over…Trees overleed in 1957.
Dit is het verhaal van een groottante, die ikzelf alleen maar gekend heb van horen zeggen.Ik verwed dat er in alle Paalse families verhalen leven. Waarschijnlijk ken je ze niet eens maar het is aan jou, kleinkind, achterkleinkind… om die verhalen terug op te speuren. Spreek je grootouders, tantes en nonkels een aan, of je buurvrouw: je zal versteld staan. En wij van Paalonline, we zullen met veel plezier die verhalen op onze website plaatsen, graag met een familiefoto uit de oude doos…
Cyril Rubens
De historische werkgroep van Paalonline verzamelt al geruime tijd verhalen van Palenaars tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vanaf nu zullen we die verhalen met grote regelmaat publiceren. Ieder heeft zijn eigen verhaal: over de vlucht bij het uitbreken van de oorlog, de bezetting en de honger, de schrik en het schuilen in een abri, verplichte tewerkstelling van jonge mannen in Duitsland, de Engelse vliegtuigen die ’s nachts overvliegen, de neerstortende V1’s van de Duitsers en ten slotte de bevrijding.We twijfelen er niet aan: ook in jouw familie zijn er nog ouderen die een heel verhaal te vertellen hebben…