De werkmannen worden per prestatie betaald; hun gemiddelde ‘daghuur’ valt tussen minimum 1.13 en max 2.24 frank. Deze salarissen zijn goed voor de regio; ze zijn zelfs hoger dan deze die gewoonlijk betaald worden aan de werklieden op de buiten. Er zijn niet zoveel ontevredenen tussen het werkvolk als men zou geloven, want sedert drie maanden is hun aantal steeds rond de 1000 per dag. Aannemer Beaulieu stuurt op 13 december 1854 200 affiches naar de gouverneur ter beschikking voor de gemeentes uit de provincie, om grondwerkers aan te nemen bij de kanaalwerken
“vandaag zijn 1000 grondwerkers te werk gesteld, maar ik zou er dubbel zoveel kunnen gebruiken”
Voor werklieden die niet elke avond naar huis kunnen, worden zelfs houten barakken opgetimmerd in de nabijheid van de werf, en de werklieden krijgen er sobere maar gezonde kost.
Het kanaal wordt plechtig geopend op 16 mei 1858, vrij snel na de beslissing tot aanleg kan de vaart dus al in gebruik genomen worden!
Het wordt echter bevoorraad door water uit de Demer, die daardoor wekenlang bijna droog staat – er is alleszins te weinig water voor de bedrijfjes in Hasselt (molenaars, stokers).
De dijken van het kanaal moeten worden verstevigd: met riet, gras, wilg..
In december 1861 gebeurt er een aanplant van 10.000 wilgenstekken door Michel Slegten, aannemer van openbare werken in Caulille, voor 300 fr.

Er moeten uiteraard ook een aantal bruggen gebouwd worden, maar ook hier duiken problemen op: de helling van de ‘rampen’ is te steil en is bekleed met steenslag, zodat ossenkarren niet omhoog kunnen en de ossen hun hoeven kwetsen aan de steenslag.
brief dd 25 juni 1861 aan de gouverneur vanwege de inwoners van Genenbosch, via notaris:
… ued te berichten dat het plaetsen van den kiezelgruis op de rampe / schuinte van den weg naer de brug nr 17 over de vaert te Genebosch genoemd, de grootste moeielijkheid heeft veroorzaekt aen onze lastdieren, bijzonderlijk aen de ossen: zoo dat wij de grootste moeite hebben om de zelve aen eene beladen karre gespannen met geweld van zweepslagen er over te drijven: want mijn heer de gouverneur als zij met de hoeven van de pooten op de keien trappen veroorzaekt hun dat groote pijn en de keien bewegen zich en zij vallen bijna elken keer als zij voortstappen en zouden door het vallen de pooten kunnen breken; ook zijn onder de zelve die als zij met het geweld der zweepslagen voort gedreven worden dreigen met kar en voerman van de schuinte af te tuimelen; weer andere onder dezelve breken hun hoeven op de keien en kwetsen alzoo het levendig vleesch van hunne pooten; zoodat er al zijn die kreupel gaen en dat nu er deze groote hitte zoo dat zij er zouden kunnen van sterven…

kaart:  Tervant rond 1850,  met in het blauw de positie van het dan nog uit te graven kanaal,  zoals het verschijnt op een kaart uit 1861

Reeds in 1856 was er al beslist dat er een brug moet gebouwd worden in Tervant: niet zozeer voor de inwoners, maar wel... voor het Kamp van Leopoldsburg.
De gemeenteraad van Paal vindt nochtans dat één brug onvoldoende is. Haar argumentatie wordt weggewuifd door de administratie.
Op 26 aug 1856 geeft de gouverneur dit bericht door aan de gemeenteraad van Paal:
de gemeenteraad heeft het belang van de beide afgeschafte buurtwegen overroepen, zowel wat betreft de handel als de landbouw.
inderdaad: de weg van Pael naar Hechtel over het gehucht van Stal heeft geen belang meer sinds de aanleg van de route van Diest naar het kamp van Beverlo: iemand die van Paal naar Hechtel gaat, zal niet de zandweg nemen over Stal wanneer hij een goede weg kan nemen met een kleine omweg – sindsdien is er over de weg langs Stal geen enkel voertuig meer doorgekomen.

De brug die in Tervant aangelegd wordt is brug nr 13, die van Beringen nr 14. Een eerste ongeval wordt al gemeld in 1862, tussen Tessenderlo en Tervant aan brug 12: een schip, geladen met palen, kantelt...
dec 1862
mijnhier den minister van openbaere weercken en binlansgezaeken zoo koom ik u te verwitigen mijn ongeval dat is voor gevalen op zaterdag 13 december in de vaert van hasel bij beeringen daer mijn schip om gevalen is gelaeden zijn met op staeken door den groeten wint tot beeringen aen de bruch n° 12 dan ben ik op den 14 deser om ach ueren voor midag gaen vraegen bij den konteluyr en bij den kontigluyr voor de laedin van het schip mogen op de konderdeijk mogen te legen huyt ooraeken dat wij den ielen nagt gepomt eben met vier pompen dat het schip lik gwoorden was met het omvalen og zoo weel dat ik onder mijn schip moest laeten zinken dan hijt mij den kontigluyr voor antwoort gegeven dat heet schip zito moest gelost woorden dat ik iel de laeding mogt op den konder dijk legen dat ik het schip niet mogt laeten zinken met konciesen als ik den dijk van ien liep van die laet te reparen dan eb ik ienen man genomen van het volk dat mij gelost hat en aen betal voor 25 centiemen dan eb ik op maandag den 15 deser als den dijk gemaekt was
niet voor te betaele en ik zou op mij verzook van zoo ien tot onderzooken mits dat ik daer getuygen van eb de getuygen met unen naem Veniks Kaers woonen cenderloo kanton Beeringen , F Smeter, woonende opde kloosterhye bij lier , F Diel schiper woonende op de kloosterhyer bij Lier
F Thijs woonegtig Lier schiper, blijven in afwagting van dese zaek

De omwonenden ervaren vooral de nadelen van de bouw van de vaart. Sommige boeren moeten een grote afstand afleggen om over een brug naar hun gronden te gaan. Bovendien vervallen oude eigendomsrechten: servitudewegen, grachten die vijvers en landerijen ‘bewateren’, gronden die ontoegankelijk worden...

gemeente Pael – 12 juli 1855
offficieel document van afspraak tussen de gouverneur en mevrouw Marie Therese Dams, weduwe van Denis Reynders:
door aanleg van het kanaal is een waterloopje opgeheven dat vertrok in de vijvers van Ulfort
dit veroorzaakt een reële schade aan de weides van Reynders
besluit: de Belgische staat betaalt een schadevergoeding van 1300 frank
de dame Reynders ziet af van verdere klachten – ook aanpalende eigenaars hebben geen recht tot klagen

Enkele weken later ontdekken ook andere Tervantenaars dat hun rechten geschaad worden:

eigenhandig geschreven brief door de zoon J van de weduwe van Pieter Vanzeer
dd 25 juli 1855
… dat met het maken van de kanael, zij berooft is van eenen waeterloop welken dient om hare bemden en vijvers het nodige waeter te geven
zij vraagt eene buyze onder het kanaal of een schadevergoeding
voor mijne moeder
J Vanzeer zoon

Paal, 30 july 1855 – aan de gouverneur
Ook Hendrik Ickmans, echtgenoot van Scholastica Reynders, Dionys Reynders en Peter Stalmans uit Paal en Beverlo vragen een schadevergoeding voor het water dat ze missen: van eenen waterloop, komende van Beverloo, doorloopende de Heide aen den Zuetenbeempd ende de gemeente van Pael aen de bastaerdvijvers beempden (totaal 2.89.70 ha oppervlakte)
Het ontworpen kanael tuschen Maes en Schelde, reeds in werking van den uitvoer… kan en mag ons niet ontzeggen in voordeel van den landbouw van onze regten van eigendom van het genot en bezit van die waters…

Het verbaast bovendien veel inwoners dat ze niet met paard en kar de kortste weg mogen nemen, nl. de trekweg langs de kanaaloevers( de schepen werden in de 19de eeuw voortgetrokken door paardenkracht op de oevers). Al gauw regent het boetes...
de dijken en trekwegen langs het kanaal hebben een breedte van 4 m aan de top: dit is ruim voldoende voor de bediening van het kanaal, maar alleen voor de bediening en elk verkeer van voertuigen en beesten is ten strengste verboden om meerdere redenen, waaronder hier de voornaamste:
1° men kan niet zonder gevaar tegelijkertijd een trekpaard en een kar laten kruisen op een dijk van 4 meter breed
2° het zand zou snel diepe groeven vormen als men het verkeer van karren zou toelaten en de sporen zouden snel verschuivingen veroorzaken naar de binnenzijde of buitenzijde van het kanaal
3° de beesten zouden grote schade op de dijken kunnen veroorzaken en men zou regelmatig enkele beesten in het kanaal zien vallen; tegelijkertijd zouden ze de trekpaarden kunnen verschrikken en zo ongevallen veroorzaken...
4° de trekwegen moeten voorbehouden worden voor de dienst van het kanaal; een uitzondering hierop maken zou snel gevolgd worden door andere , dit zou snel een volledige wanorde meebrengen
5° de staatseigendommen moeten niet doorsneden worden door servitudes, temeer daar de eigenaars zelf geen servitudes op hun terrein toelaten

met dank aan Cyril Rubens voor het stoffige werk in de archieven

onder:  ingekleurde foto van het leven op en rond het kanaal,  met de oudste brug over de vaart in Tervant.  Foto vermoedelijk van de jaren 1920-....

Tervant,  aan brug nr 13,  vermoedelijk halfweg jaren 30, ingekleurd

Onderstaande foto verscheen in de jaarkalender van Kiosk 2005 (april) en geeft een interessant zicht op de verbreding van het kanaal.
De foto werd waarschijnlijk genomen vanaf de nieuwe brug richting Antwerpen en toont de laatste dagen van de oude brug ...