Paalonline probeert de bezoekers van onze website ook enige kennis bij te brengen over de geschiedenis van ons dorp. 

Het verhaal over de onafhankelijkheidsstrijd voor een eigen parochie Paal is hierin het best gekende deel omdat er de meeste bronnen over bestaan. Weldra worden jullie hierover geïnformeerd in de rubriek “Paal vroeger”. Hieruit blijkt dat de gelovigen van Paal eeuwenlang ijverden met vereende krachten en met alle wettelijke middelen om een eigen parochie voor de plaatselijke geloofsgemeenschap te kunnen stichten. 

Dat waren nog eens tijden: vechten voor een eigen parochie! 

Tegenwoordig beleven we stilaan de omgekeerde beweging. De kerken staan er natuurlijk nog, de parochies blijven (voorlopig?) nog overeind en de kerkraden beheren professioneler dan ooit de parochiale goederen. Maar…er zijn (bijna) geen priesters meer en het ziet er niet naar uit dat dit spoedig terug gaat veranderen. Daar waar pakweg 50 jaar geleden een parochie zoals St Jan de Doper, bediend werd door een pastoor en een kapelaan, dikwijls nog geholpen door een priester op rust of/en een oudere missionaris, mogen we nu al tevreden zijn dat we nog een pastoor hebben die in Paal woont. Insiders zeggen: het is onze laatste, we moeten hem “goai slage”. Over de oorzaken van het priestertekort gaan we het niet hebben: de media berichten hierover voortdurend en uitvoerig. 

Geen nood: voor alle kwesties zijn er oplossingen, denkt men in het instituut kerk. Naast de parochies, de dekenaten en de bisdommen werden er federaties gecreëerd. Verschillende parochies worden bediend door eenzelfde priester en de nieuwe federatiestructuur wordt aangestuurd door een federatieteam. Omdat de overblijvende priesters verantwoordelijk worden voor een federatie, verschuift het gewicht van het geloofsgebeuren langzaam maar zeker van het parochiaal naar het niveau van de federaties. 

Recent werd beslist om de federatie Paal die al de parochies van Paal en Tervant overspande, te verruimen met de parochie Sint Lambertus van Beverlo. Is deze herschikking gebeurd met goedvinden van de geloofsgemeenschap van Beverlo? Hoe reageren groepen van gelovigen van Beverlo hierop? Vragen waarop ik alleszins het antwoord niet ken. 

In wezen verandert er weinig hoor ik sommigen al argumenteren: de parochies blijven toch overeind, de kerkraden evenzeer en de gelovigen kunnen nog in hun eigen parochie ter kerke. Alleen de pastoors zien hun werkgebied voortdurend uitbreiden. Zij zijn verplicht om voortdurend van her naar der te sporen om een minimum aan erediensten in iedere parochie te garanderen. 

 In het parochieblad van Paal wordt de parochie Beverlo echter langzaam maar zeker geïntegreerd in een verhaal dat voorlopig nog erg Paals gekleurd is. Is er daarnaast nog een eigen parochieblad voor Beverlo? Het zijn de 1e tekenen van de verwatering van de parochies… 

Het moet je allemaal maar overkomen als gelovige inwoner van Beverlo. Eerst verdwijnen de winkels en de café’s uit je dorp. Even later wordt je parochiaal als het ware aangehecht aan Paal, een parochiefederatie waarmee je in geen 1000 jaar iets te maken had. En het is nog maar een begin. 

De echte crisis op vlak van priestertekort moet nog komen. Beeld je even in dat het aantal priesters en diakens in ons dekenaat Beringen over een periode van ongeveer 10 jaar halveert. Hoe los je dat op? Parochies fusioneren, federaties samenvoegen? Dekenaten samenvoegen? De missen op één centrale plaats doen waar de gelovigen van verschillende parochies samen vieren? Kerken sluiten? 

Een voorspelling: het wordt een mix van al die mogelijkheden. In het bisdom Roermond in Nederlands-Limburg heeft men gepland om de huidige 300 parochies onder te brengen in 50 federaties. Sinds 1991 zijn er al 45 kerken gesloten en men heeft de intentie om van nu tot 2020 nog 100 kerken te sluiten. In het diocesane beleidsplan van Roermond wordt dit de consequentie genoemd van de “verdamping van de volkskerk”. Dat klinkt erg fatalistisch, niet? 

Hier raken we natuurlijk de kern van het probleem: wie is de Kerk? Sinds het 2e Vatikaans concilie leerden we dat de Kerk “Het Volk van God “is. Alle Christenen zijn immers geroepen en gezonden om Kerk te vormen en dragen medeverantwoordelijkheid in de opbouw van een christelijke gemeenschap. Als dat zo is waarom blijft men dan in godsnaam maar timmeren aan kerkelijke structuren i. f. v. het aantal priesters die er nog overblijven om al die structuren te bemannen. 

De federatie Paal ,waaronder Beverlo nu ressorteert, is daar een voorbeeld van. Omdat de Pastoor van Paal mits wat herschikkingen Beverlo er nog kan bijnemen worden de structuren eventjes aangepast en wordt de federatie Paal verruimd. Waarom? Aan de Beverlose geloofsgemeenschap verandert toch niets omdat er geen plaatselijke pastoor meer is. 

Extreem gesteld: als er binnen 20 jaar bijna geen priesters meer zijn ,verdwijnt dan ook het “Volk van God” in al die parochies, als die er nog zijn, of krijgen we dan eindelijk terug een lokale“volkskerk”? Een lokale kerk die wel volledig op zichzelf aangewezen zal zijn, wellicht zonder priester of diaken maar wel met een overtuigde (kleine?) lokale geloofsgemeenschap, die de plaatselijke parochie doordesemt met haar bezielende uitstraling. 

Als het instituut kerk de gelovigen echt wil responsabiliseren voor “het Kerk vormen” moet m.i. het roer vanaf nu radicaal omgegooid worden en moeten de gelovigen van nu af aan ten volle ingeschakeld worden in het gehele takenpakket van een lokale parochie. De hiërarchie moet hierbij risico’s durven nemen en de rol die in de loop van de geschiedenis werd opgebouwd quasi volledig durven in vraag stellen. Nu “lossen” om volop nog te kunnen inspireren , aan te moedigen en eventueel te corrigeren, want “morgen” kan het niet meer. 

 Het zal er hierbij vooral op aan komen op zoek te gaan naar jonge mensen die op een eigentijdse wijze de “blijde boodschap” kunnen vertalen naar een breed publiek. Denk maar niet dat er geen jongeren, medioren of senioren meer rondlopen in Paal die zich nog verdiepen in geloofskwesties , die nog inspiratie vinden in de Bijbelse verhalen en die op zoek zijn naar een nieuwe spiritualiteit en geestelijke verdieping. Integendeel! Er is dus nog veel werk aan de winkel om een nieuwe parochiegemeenschap in Paal en elders op te bouwen . 

Deze keer zullen de gelovigen het echter volledig zelf moeten doen, grotendeels zonder priesters en/of diakens. En het zal lokaal moeten blijven gebeuren of er blijft op termijn niets van over. 

Moeten onze achterkleinkinderen misschien naar Mechelen rijden als ze nog een mis willen bijwonen in een uiteindelijk een gemaakte parochiefederatie Vlaanderen? 

Misschien kan de leuze van ons Bisdom Hasselt ons inspireren tot actie: “Niet om te oordelen, maar om te redden.” (Joh., 3, 17)   

Gust Luyten