Dat populieren kunnen aangetast worden door schimmelziekten wisten we al langer. Maar dat ook het wilgenhout , de esdoorn en al het ander struikgewas in de buurt van de beek afsterft is minder normaal. 

Wat blijkt? Door de uitbreiding van het waterzuiveringsstation in Hulst dat het huishoudelijk afvalwater zuivert van Beverlo, Leopoldsburg, Ham, Heppen en Paal , komt er 3000 kubieke meter water per uur naar de beek gevloeid, bovenop de natuurlijke wateraanvoer en bovenop de aanvoer van het vervuild water van Tessenderlo Chemie. 

Bovendien werd de beek jarenlang niet meer geruimd door de watering, zodat het riet vrij spel kreeg en de doorloop van het water bemoeilijkt wordt. De beek loopt nu regelmatig, vooral bij hevige regenval ,over en overspoelt aangrenzende akkers, weiden en gebroekten. 

Op zich zou dit geen probleem moeten zijn. Het water van de beek is echter extreem vervuild door de lozing van chloriden door Tessenderlo Chemie en ook door het nog aanwezige sterk vervuilde slib op de bodem (zware metalen), zodat bomen, struiken en planten in de omgeving verdorren en afsterven. 

In de toekomst zal dit nog verergeren omdat nog meer dorpen op het waterzuiveringsstation zullen aangesloten worden, wat op zich uiteraard een goede zaak is . 

Jammer! 

In de Vallei van de 3 Beken, waar de Winterbeek deel van uitmaakt, net voorbij onze dorps-en gemeentegrens, rijpen, nadat eerst grondig studiewerk werd verricht, stilaan grootse plannen op het vlak van natuurontwikkeling. Door het Vlaams Gewest en door Natuurpunt werden heel wat natuurgebieden maar ook landbouwgronden aangekocht met het oog op de creatie van één groot natuurgebied in” de Vallei van de 3 Beken” en ook op de restauratie van de Hagelandse heuvels op de hoger gelegen delen naast de valleien. 

Als eerste stap in het toegankelijk maken van dit natuurgebied werd, bijna grenzend aan Paal, in de Vallei van de 3 Beken een wandel- en knuppelpad aangelegd, dat iedereen de kans geeft om het jaar door te wandelen door de prachtige relatief goed bewaarde biotopen van onze vroegere gebroekten met een vrij unieke fauna en flora. Dit knuppelpad is echter niet bereikbaar vanaf Paal, enkel vanaf de kerk van de Vleugt. 

Jammer! 

De aanleg van dit knuppelpad is echter geen eenmalig, partieel initiatief van de natuurbeleidsinstanties van Vlaams-Brabant. Deze aanleg kadert wel in een globale strategie die op dit ogenblik wordt uitgewerkt om de Demervallei binnen het Hageland maar vooral ook de Vallei van de 3 Beken, met de aangrenzende diestiaanse heuvels tot aan onze dorpsgrens toeristisch te valoriseren vooral op vlak van natuurbeleving en zachte recreatie. 

Van enig overleg hierover met de toeristische instanties van de provincie Limburg of van de gemeente Beringen is op dit ogenblik echter geen sprake. Iedere provincie, ieder gemeente doet “zijn” ding . 

Jammer! 

Wat moet gebeuren?

Vooreerst moet de vervuiling van de Winterbeek grondig worden aangepakt. Kan de ruiming door de bevoegde watering een begin van oplossing bieden? OVAM beloofde om, na de beperking van de zoutlozing door Tessenderlo Chemie, vanaf 2014 de beek grondig te saneren door het sterk vervuilde slib te verwijderen. 

Allerlei andere kleinere maatregelen kunnen op relatief korte termijn de waterkwaliteit terug verbeteren. We hopen dat zo onze kleinkinderen omstreeks 2020 terug in de Winterbeek kunnen vissen en pootje baden. 

Verder moet het natuurgebied van de vallei van de 3 Beken ontsloten worden vanaf Paal. Er moet een doorsteek gemaakt worden vanaf het fietspad , dat nu een ommetje maakt door het gebroekte in Paal, naar het knuppelpad toe. Op die manier wordt de mogelijkheid gecreëerd om vanuit het dorp Paal over de Klitsberg te wandelen naar het natuurgebied van de Vallei van de 3 Beken. 

Hiervoor is overleg nodig tussen de gemeentebesturen van Paal, Diest en Tessenderlo en wellicht ook van de respectievelijke Natuurpuntorganisaties, milieuoverlegorganen en andere bevoegde beleidinstanties. 

Ten slotte moeten we op vlak van natuurbeleving en zachte toeristische ontwikkeling eindelijk beginnen abstractie te maken van onze dorps-gemeente- en provinciegrenzen. 

Paal maakt van oudsher geo-morfologisch deel uit van het Hageland. Het ontwikkelde zich door de eeuwen op de uitlopers van deze ijzerzandsteenheuvels. De natuur- en toeristische ontwikkeling van Paal kan niet los gezien worden van de natuurwaarden en de toeristische troeven van het ons omringend gebied, voornamelijk in de richting van de aangrenzende Demervallei en het Hageland, van de Antwerpse Kempen en vooral van het oude land van Loon. 

Paal, poort tot Loon. Is dat geen mooie droom? 

Noch de gemeente Beringen, noch de toeristische dienst, noch de Natuurpuntorganisatie(s), noch de provinciale instanties, hebben tot dusver, alleszins voor zover ons bekend, enige inspanning geleverd om tot een gemeente- en provinciegrensoverschrijdend overleg te komen met de ons omringende gemeenten en met de provincie Vlaams-Brabant, teneinde een gezamenlijke strategie uit te werken op vlak van zachte recreatie in de sfeer van natuurbeleving of om in het algemeen gezamenlijke of verwante toeristische troeven op te sporen en te valoriseren. 

Er is dus nog werk aan de winkel voor de nieuwe bewindvoerders zowel van onze gemeente als van onze provincie. 

Van ons mag men in de toekomst op dit vlak alleszins enige inspiratie verwachten. 

Gust Luyten 

(tekst: Gust Luyten, Foto's en fotomontage: Edgard Vandebosch)