Alsof alleen verkozenen in de gemeenteraad of kandidaten een uitgesproken mening mogen hebben.

Alsof heel ons politiek bestel niet de verdomde plicht heeft om de burgerparticipatie aan de verschillende beleidsniveaus concreet vorm en inhoud te geven.

De complexe problemen van vandaag, veroorzaakt door een maatschappij in volle sociaal-economische transitie en met een hoe langer hoe hoger opgeleide bevolking, vragen om een nieuwe grond voor politieke autoriteit. Deze nieuwe autoriteit verschilt duidelijk van een voorbijgestreefde lokale “aristocratie”, waarbij een kleine elite stevig de touwtjes in handen houdt, in de volle overtuiging van het eigen grote gelijk.

Tot in de hoogste regionen van onze samenleving wordt hoe langer hoe meer gepleit voor een participatieve democratie.

Koning Willem Alexander van Nederland bijvoorbeeld drukte het in de troonrede van 2013 als volgt uit:

“Het is onmiskenbaar dat mensen in onze huidige netwerk- en informatiesamenleving mondiger en zelfstandiger zijn dan vroeger.

Geconfronteerd met de noodzaak om het tekort van de overheid terug te dringen, leidt dit ertoe dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving.

Van iedereen die dat kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving.”

Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven, tot daar nog aan toe, maar voor “je omgeving”, hoe doe je dat?

Moederziel alleen als een roepende in de woestijn of in een team, schouder aan schouder, samen met anderen?

Is je “omgeving” alleen je eigen huisje-tuintje of mag het ruimer bekeken worden als een lokale gemeenschap, een dorp zoals Paal?

Vanzelfsprekend! Buurt, wijk, gehucht, dorp, het kunnen allemaal levende gemeenschappen zijn.

Gelukkig hebben we in Paal op vlak van inspraak in het gemeentebeleid enige ervaring en nog goede herinneringen aan het prefusietijdperk. Toen werd er ten-minste geprobeerd op een bescheiden wijze een participatieve democratie (de cultuurraad) te laten samenwerken met de representatieve democratie (het gemeentebestuur).

Toen in 1970 de cultuurraad Paal, als overkoepeling van het plaatselijk verenigingsleven, werd opgericht, was het organiseren van inspraak in het gemeentelijk beleid van meet af een kernopdracht.

Na de gemeentefusies van 1976 bleef de cultuurraad van Paal weliswaar bestaan, maar de invloed op het beleid van Beringen kalfde zienderogen af en wat erger was: het partijpolitiek denken en handelen dat we in Paal nooit echt gekend hadden, deed zijn intrede. Wat ook overeind bleef in het bestuur van de cultuurraad was het geloof in de levenskracht van het eigen dorp en in het lokale verenigingsleven. De afwerking en opstart van OC De Buiting faciliteerde hierbij.

Na jaren van steriele discussies met de gemeentelijke overheid o.a. over de behoefte aan eigen inspraakorganen in de dorpen, gooide de cultuurraad Paal in 2002 het roer om.

Paalonline werd opgestart, voorzichtig en met bescheiden middelen door een kleine groep van “Paalse activisten”,tot dan actief in de cultuurraad. Het was de bedoeling om met behulp van de mogelijkheden van de informatiesamenleving de oorspronkelijke ambities van de cultuurraad Paal op een nieuwe eigentijdse manier waar te maken: het Paalse verenigingsleven promoten, het dorps- en wij-gevoel bewaren en aanwakkeren en inspraak organiseren waar mogelijk om de rechtmatige dorpsbelangen te verdedigen.

Na het organiseren van twee geslaagde verkiezingsdebatten kreeg paalonline het verwijt dat er geen enkele vorm van opvolging was van de beloftes die gedaan werden door de partijen.

Zo werd besloten een denktank op te richten die, totaal onafhankelijk, los van politieke partijen of belangengroepen, als een autonome werkgroep actief zou worden binnen paalonline.

De expertises die we binnen de denktank in een proces van voortschrijdend inzicht verwerven volgen meestal uit studie-en denkwerk over maatschappelijke evoluties op langere termijn met impact op lokaal beleid.

De visie op kwesties wordt verwoord in nota’s, rapporten of verslagen die gedeeld worden met de publieke opinie en het politiek milieu o.a. via de website paalonline.

De denktank van paalonline beperkt zich niet tot opinievorming maar probeert ook in openheid en transparantie concreet invloed uit te oefenen op het te voeren beleid m.b.t. het dorp Paal.

De uitgangspunten van de denktank zijn deze van paalonline zelf nl. dat dorpen, als concrete leefgemeenschappen ook vandaag belangrijk zijn en in de toekomst zullen blijven, niet alleen om cultuurhistorische redenen maar vooral ook als geschikt kader voor een toekomstgerichte lokale maatschappijopbouw.

Lokale verbondenheid, het wij-gevoel op dorpsniveau en de sociale meerwaarde van een bloeiend verenigingsleven zijn de waarden die de denktank in haar denken en handelen blijvend inspireren. Ook duurzaamheid en het vergroten van de leefbaarheid van ons dorp voor de volgende generaties zijn basiswaarden voor de denktank.

De blik op het politiek gebeuren is kritisch, gericht op de langere termijn, met het algemeen belang van de lokale gemeenschap voor ogen en fundamenteel democratisch.

Het werkterrein van de denktank omvat in principe alle thema’s die belangrijk kunnen zijn voor de ontwikkeling van een plaatselijke gemeenschap.

“En wat heb je er tot dusver van gebakken?”, hoor ik sommigen al vragen.

Moeilijke vraag, stof voor vijf columns.

Laten we positief blijven en zeggen dat we tot dusver in beperkte mate succes boekten.

Wat de invloed is op de geesten van onze supporters, van de publieke opinie en van de Beringse politici, kan je niet meten. Onze tijdshorizon reikt ook voorbij de volgende verkiezingen, wat een gefundeerd oordeel op korte termijn bemoeilijkt.

Het is ook niet eenvoudig, noch voor het bestuur, noch voor de denktank, om reële participatie een plaats te geven binnen het politieke raderwerk van een gemeente. Politiek bedrijven wordt er ook niet eenvoudiger door.

Voor sommigen lijken we wel een luis in de pels. Zelf blijven we meer dan ooit overtuigd dat we ons inzetten voor een goede zaak: inspiratie en voorstellen aanreiken aan al wie geïnteresseerd is aan de toekomstige ontwikkeling van onze plaatselijke biotoop, ons dorp Paal.

Gust Luyten