Herdenking zonder gemeentelijke vlag, maar niet zonder betekenis

Wie dinsdag door Paal reed, merkte weinig dat het 11 november was. Waar andere jaren de Belgische vlag wapperde aan het monument voor de gesneuvelden, bleef het dit keer stil. De vlaggenmast was verdwenen, en dus hing paalonline de driekleur symbolisch aan de lens van het monument van de 35ste linie. Laag, maar aanwezig. In Tervant kon de vlag gelukkig nog wel wapperen boven het monument en de graven van de oudstrijders.

Geen gemeentelijke herdenking

Vrijdag 7 november kwam het bericht: de gemeente zou dit jaar geen enkele herdenking organiseren op 11 november. Velen gingen ervan uit dat er, zoals gebruikelijk, één gezamenlijke plechtigheid zou plaatsvinden — dit jaar in Beverlo — met bloemenhuldes aan de andere monumenten. Maar dat bleek niet het geval. Enkel in Korspel zou op vrijdag 14 november een officiële herdenking doorgaan.

Toen paalonline dat nieuws vernam, kwam er snel reactie. Diezelfde nacht stuurde trompettist Jan Vandeweyer een bericht met de vraag of er toch iets kon gebeuren in Paal en Tervant. Samen met de trompetters van Paal wilde hij tenminste “Ten Velde” brengen en bloemen neerleggen.

Een herdenking uit het hart

Zaterdag ging paalonline meteen aan de slag: overleg, programma opstellen, een affiche ontwerpen en verspreiden.
Dinsdagmorgen om half elf stonden tientallen mensen klaar aan het monument in Tervant. Hilaire Poels opende de plechtigheid met een toespraak waarin hij zijn spijt uitdrukte over het wegvallen van de gemeentelijke herdenking.

“Net in deze onzekere tijden van oorlog in Oekraïne en de misdaden in Gaza zouden we de boodschap ‘Nooit meer oorlog’ sterker dan ooit moeten benadrukken,” zei hij.

Hij bedankte trompettist Jan Vandeweyer en de harmonie van Paal voor hun inzet om de traditie en vredesgedachte levend te houden. Hilaire verwees ook naar de indrukwekkende documentaire van Eddy Vandepoel, “Mei ’44 – 80 jaar later”, die vrijdagavond vertoond werd. De volle zaal en de muisstille aandacht toonden hoezeer dit onderwerp nog leeft.

Herinneringen aan 1944

In zijn toespraak las Hilaire een fragment uit het boek “Geboren in de jaren ’30” van Tervantenaar Arthur Kimpen, die als dertienjarige het bombardement van mei 1944 meemaakte.

“Het is geen bijengezoem, het is een aanzwellend gegrom dat komt aangevlogen die nacht van 11 op 12 mei 1944. De sirenes hebben ons wakker gemaakt... We kijken naar buiten. Honderden lichtfakkels zweven aan kleine parachuutjes naar beneden. De bommenwerpers vliegen richting Beverlo. ‘Ze zijn verdomme hier juist achter het kanaal aan het bombarderen,’ zegt pa... Een geweldige slag. Mijn oren doen pijn. Tervant heeft geluk gehad die nacht.”

Op die plek, nu het speelbos van de scouts, sloeg toen een bom in — een krater “waar ons huis in paste”, schreef Kimpen. Later werd het gat opgevuld met afval. “De hel van Beverlo had de hel van Tervant kunnen zijn,” besloot Hilaire.

Daarna volgde de bloemenhulde, begeleid door de trompettisten met de melodieën Ten Velde en The Last Post en Alto Frejo met Wayfaring Stranger Can en the Circle Be Unbroken.

Conny Vandeneynde bracht met de vlag van de NSB Paal een groet aan de graven van de oudstrijders. Terwijl de ploeg van paalonline rustig opruimde, bleven vele aanwezigen napraten: “Dit was een mooie herdenking,” klonk het unaniem.

Ook in Paal klonk de dankbaarheid

Even later verzamelden tientallen mensen aan het monument in Paal. Alex Van Roosbroeck verwelkomde het publiek exact om 11u11 en hield een bezielende toespraak.
Hij betreurde dat Beringen de officiële herdenking uitstelde tot 14 november in Korspel: “Met paalonline willen we vandaag eer betonen aan de Paalse slachtoffers van beide wereldoorlogen. Zij hebben ervoor gezorgd dat wij onze vrijheid en cultuur behouden hebben.”

Alex verwees ook naar het actuele oorlogsgeweld in Oekraïne, Gaza en Afrika, en naar zijn bezoek aan het voormalige concentratiekamp Hinzert, waar de Paalse Amandus Luts in 1942 omkwam.

“We denken vaak dat zoiets niet meer kan gebeuren,” citeerde hij de minister-president van Rheinland-Pfalz, “maar we moeten waakzaam blijven. Laten we hopen dat diplomatie het haalt van hebzucht en agressie.”

Tot slot beloofde hij dat de historische werkgroep van paalonline de herdenkingen op 11 november en 10 mei zal blijven organiseren. Hij dankte iedereen die hielp bij de organisatie, met een bijzondere vermelding voor initiatiefnemer Jan Vandeweyer.

Na de naamafroeping van de gesneuvelde soldaten en burgerslachtoffers werden opnieuw bloemen gelegd naast het bloemenboeket welk er lag zonder naam, en weer klonken de trompetten met Ten Velde, The Last Post en Alto Frejo met Wayfaring Stranger Can en the Circle Be Unbroken.

De aanwezigen sloten af met een warm applaus — voor de slachtoffers, maar ook voor wie de herinnering levend houdt.

In deze links vind je de integrale toespraken en de lijst van oorlogsslachtoffers. AC
lijst slachtoffers 

toespraak Hilaire Poels op het kerkhof van Tervant 

toespraak Alex Vanroosbroeck aan het monument in de Heldenlaan