Een zonovergoten 10 mei je zou zeggen het kan niet mooier. Maar het tegendeel werd met het vorderen van de namiddag waar. Cyril Rubens nam om 14u in naam van de historische werkgroep paalonline plaats aan de micro. Op vraag van NSB Paal en de verbroedering 35^ste linie hield men eraan om, na de her inhuldiging van de gedenkplaat vorig jaar, ook dit jaar een herdenking te houden. Naast de burgemeester, bijna het volledige schepencollege, geïnteresseerden mocht hij ook leden van de verbroedering maar liefst 24 vaandels en verwelkomen. Als 1^ste spreker nam burgemeester Thomas Vints het woord. Vooral was hij blij met het initiatief zodat we niet vergeten wat soldaten en burgers gedaan hebben zodat we hier nu in vrede kunnen leven.

De volgende spreker was dhr. Peter De Vliegher, voorzitter Koninklijke Vereniging van het 5^de Linie.  Later bij de bloemenhulde werd hij ook  bijgestaan door dhr. Hugo Peeters, voorzitter van onze afdeling Koninklijke verbroedering 5.17.35 en 55 Linieregimenten. Dhr. De Vliegher bracht de eerste dagen van WO2 en vooral het gebeuren hier in Paal in herinnering. Zo werd er 1 bataljon het 35^ste Linie Regiment aan de brug van Tervant opgesteld een 2^de bataljon zou aan de brug van Beringen de Duisters tegenhouden en een 3^de Bataljon in de diepte ter hoogte van ten Caetermere. Hun commandopost van het regiment bond zich ter hoogte van de Zwanberg. In de nacht van 10 op 11 mei blaast de genie de 2 bruggen op, zo kon men met hevige gevechten de optocht van de vijand 2 dagen verhinderen, op 12 mei kon men hier niet vermijden dat ze het kanaal in Tessenderlo en Ham overstaken. 2 dagen van hevig vechten maar nu bijna omsingeld zodat men het bevel krijgt om zich te verplaatsen naar Diksmuide. Tijdens deze 2 dagen lieten 12 strijdmakkers hun leven, 12 jonge dertigers, echtgenoten, vaders, zonen en broers. We kunnen ook vergelijken met Oekraïne nu. Zij vechten er ook om hun maar ook onze vrijheid. Oekraïene mag niet verliezen  en moet de massale steun van de EU en VS blijven krijgen. Want een volgend slachtoffer van de Russische expansiedrang zou wel eens een EU land kunnen zijn. En zijn we daar klaar voor vroeg dhr. De Vliegher zich af? België alvast niet. Onder alle mogelijke vermommingen  heeft men 30 jaar niets gedaan. We hebben niets meer om onze veiligheid te waarborgen. Eigenlijk zijn we in een nog slechtere toestand  dan het 35^ste Linie in 1940. Zij hielden het nog 18 dagen vol nu zou men nog munitie hebben voor een paar uur. Met mooie woorden zeggen de politiekers in hun programma dat ze het begrepen hebben dat onze vrede en vrijheid  hebben. Maar als je dan analyseert merk je toch dat er tussen timing van realisatie heel grote verschillen. Men heeft de hoogdringendheid nog steeds niet door. Laat dit niet gebeuren roept hij op, Rusland, China maar ook terroristische groeperingen bedreigen ons.  Alles terug opbouwen zodat we binnen x aantal jaren niet weer Belgische echtgenoten, vaders, zonen, broers, sneuvelen zoals in mei.

Toespraak_35_ste_Linie_2024.pdf

Tijd voor een muzikaal intermezzo door doedelzakspeler Benny Vandevenne. Daarop werd met een bloemenhulde aan het monument WO2 en gedenkplaat 35^ste Linie de militaire gesneuvelde en burgerslachtoffers door de dhr. Peter De Vlieger, dhr. Hugo Peeters van de verbroedering alsook door  burgemeester dhr. Thomas Vints namens de stad. Paalonline legde er ook eentje want de voorbije weken kwam men te horen dat er nog een 13^de militair slachtoffer zou zijn. Hij zou zwaar gewond zijn, waarschijnlijk om zijn makkers te beschermen. Verder zou men hem tijdens de evacuatie meegenomen hebben tot in Diksmuide en in de kliniek van Oostende ten gevolge van de vele zware verwondingen overleden zijn. Dhr. Cyril gaf met een pakkende uiteenzetting over het lot van nog een overleden Paals politiek gevangene, Amandus Luts. Amandus geboren Palenaar in 1904, hij werkte ondergronds in de mijn van Zolder. De mijn in bezetting van de Duitsers omdat ze steenkool nodig hadden en ook  waar in de badzaal op vele plaatsen stond: ‘je werkt voor de vijand -  werkt langzaam’.  Normaal was een mijnwerker vrijgesteld van verplichte tewerkstelling in Duitsland, welliswaar tenminste als men wel degelijk  kwam werken. De mijnwerkers gingen als er thuis op de boerderij veel werk was niet naar de put en staken dan de dag erna een verlofkaart in of bleven gewoon afwezig. Zo ook Amandus, op 15 augustus 1942 wordt Amandus ‘uitgenodigd’ om zich te melden bij de rijkswacht van Beringen, iets waar hij helemaal geen zin had. Raar maar waar is de hij op 17 augustus door de rijkswacht met een offer van de Feldgedarmerie aangehouden. Naast Amandus werd ook nog in Paal Frans Coenen, dit zeer waarschijnlijk omdat men de ’werkonwillige’ voor de (Duitse) rechtbank. Ze worden door het Duitse krijgsrecht veroordeeld tot 9  maanden ‘omdat ze in de hoedanigheid van mijn werker niet regelmatig werkten. Op 22 augustus werden ze gedeporteerd naar Duitsland. Ze komen er terecht in een Arbeitserhunslager oftewel een werkopvoedingskamp wat eigenlijk betekende in een dwangarbeiderskamp. Het werk dat Amandus moest doen was kappen van grote blokken leisteen als bouwmateriaal voor de gebouwen van het Duizendjarige Rijk. Naast deze zware arbeid moest men ook nog een 20 tal het ‘wagencommando’ 4 keer per dag  de zwaar beladen wagens naar het spoorwegstation in Reinsfield  welk 4km verderop was. De behandeling van de gevangene mag men omschrijven als heel slecht eigenlijk betekent hun straf ‘de dood door arbeid’ te zware en lange dagen, daarbij ook nog te weinig voedsel. De honger werd Amandus noodlottig. Op een dag dat hij aardappelschillen in de vuilnisbakken aan het zoeken was en daarbij betrapt wordt. Als straf werd hij met de handen op de rug gebonden zo 2 dagen buiten staan.  Daarbij loopt hij een longontsteking op, en wordt naar het hospitaal in Hermeskeil gebracht waar Amandus dan 2 dagen later op 27 april 1943 overlijd. De kampdokter vult netjes het formulier in met de doodsoorzaak: ‘Herzlähmung  nach beiderseitiger Longentuberkulose’ – Hartverlamming door een dubbele longontsteking . Amandus werd eerst begraven in het voormalige kerkhof om dan in 1946 bij het opgraven van alle lijken opnieuw, naamloos begraven wordt op het Ehrenfriedhof Hinzert in Gedenkstätte Hinzert. Pas weken na zijn overlijden werd de familie pas op de hoogte gebracht. Op 19 juni 1943 werd er in de kerk van Paal een  Lijkplechtigheid, welliswaar zonder lijk. Zijn vader Jozef sterft in 1947 waardoor zijn moeder er alleen voor staat. Gelukkig was er burgemeester Ariën die er alles aandoet om voor haar een oorlogspensioen te verkrijgen, niet gemakkelijk want Amandus had niet ‘gestreden tegen de bezetter. Uiteindelijk krijgt hij in 1957 postuum het statuut van politiek gevangene en krijgt zijn moeder een oorlogspensioen. Niet alleen een graf is er niet en staat hij ook niet vermeld op de herdenkingszuil. Waarschijnlijk omdat hij pas in 1957 als politiek gevangene is erkend. Hierop volgend speelde Alto Frejo: The Wayfaring Stanger en de bloemenneerlegging door de kleindochter van Amandus vaders zijn broer. Terwijl werd aan al de aanwezigen een gedenkboekje welk de Historische werkgroep paalonline hierover gemaakt had uitgedeeld.  Het Belgisch volkslied en mars werd gebracht door muzikanten van Harmonie ‘Hoop in de toekomst’ Paal  en deze van de andere harmonies en fanfare. Om te eindigen werd iedereen nog uitgenodigd voor een drink in OC De Buiting waar men na het Ter Velde door de trompetters naar toe ging. Een drink waar er weer goed verbroedert werd en waar ook paalonline vele felicitaties kreeg voor dit opzoekingswerk en de mooie huldiging/herdenking kreeg.

Paalonline kon deze herdenking van de overleden soldaten 35^ste linie, onze soldaten, politieke gevangen en burgerslachtoffers mogelijk maken  dankzij de enorme inzet en opzoekingen door de leden van hun historische werkgroep en de steun van Ecru en de stad Beringen. AC